Verslag "Met je eigen wortels groei je het mooist: JIM's in het onderwijs"

Met je eigen wortels groei je het mooiste." Met deze woorden begonnen Peter de Graaf (trainer bij JIM) en Saad (ervaringsdeskundige binnen de jeugdhulp, voormalig JIM en JIM-trainer) op 10 februari 2025 de training over JIM in het onderwijs. Kort daarvoor stelden ze de groep professionals, werkzaam in de hele regio, de vraag hoe belangrijk zij relaties in hun werk vonden. De reacties waren uiteenlopend: relaties worden als belangrijk beschouwd, maar moeten wel binnen professionele grenzen blijven.

Peter maakte het belang van relaties direct beeldend. Hij zette drie stoelen neer en legde uit dat een mens gemiddeld slechts drie tot vijf diepgaande relaties kan aangaan en onderhouden. Als een hulpverlener al op een van deze stoelen zit, neemt hij in principe een plek in die anders door iemand uit het netwerk ingenomen zou kunnen worden. Wanneer de hulpverlener vertrekt, wordt het moeilijker om diepgaande relaties met anderen op te bouwen.

Saad vulde dit aan: wanneer je met meerdere hulpverleners diepgaande relaties moet onderhouden, raakt je sociale batterij langzaam leeg. Hierdoor blijft er weinig energie over om met vrienden om te gaan. Daarom is het juist belangrijk om het netwerk op een slimme manier in te zetten als ondersteuning.

Wat is een goede JIM?

JIM staat voor Jouw Ingebrachte Mentor. Dit kan een buurvrouw zijn, maar ook iemand anders uit de omgeving van de jongere. De jongere kiest altijd zelf een JIM, iemand die hij of zij vertrouwt.

Maar wat maakt een JIM een goede JIM? De groep werd aan het denken gezet en gaf verschillende antwoorden: niet-oordelend, een luisterend oor, beschikbaar zijn en enige kennis hebben van de situatie. "Precies," zei Peter, "dat is ook wat jongeren zelf aangeven." Hij vervolgde: "75% van de jongeren vindt vrij snel een JIM, en onderzoek toont aan dat een mentor een positieve invloed van 12% heeft op het welzijn van jongeren."

JIM in het voorliggend werk om jeugdprofessionals te ontlasten

Voor jongeren is de middelbare school een cruciale fase. Ze gaan er vijf dagen per week naartoe, leren andere jongeren kennen en bouwen verder aan hun sociale netwerk. Daarnaast is school vaak de eerste plek waar signalen zichtbaar worden wanneer het minder goed met een jongere gaat. Daarom is het waardevol om te schakelen met een JIM.

Veertig procent van de schooluitval kan worden voorkomen als jongeren vooraf hun verhaal kunnen delen met iemand die ze vertrouwen. Wanneer ze eenmaal leren om hulp te vragen bij naasten, wordt het ook makkelijker om hulp te vragen op school. Veel jongeren vinden het namelijk lastig om hulp te vragen én te ontvangen.

Saad vervolgde met een persoonlijk verhaal over zijn JIM en het onderwijs. Hij vertelde hoe zijn JIM niet alleen als vertaler een rol speelde, maar ook hielp bij het bedenken van een plan van aanpak met de school om hem gemotiveerd en betrokken te houden bij zijn schoolcarrière.

Pilot: JIM in het onderwijs

JIM heeft twee verschillende pilots uitgevoerd om de rol van een JIM te integreren in lessen voor middelbare scholieren. Tijdens vijf lessen gingen jongeren van het vmbo basis-speciaal onderwijs aan de slag met het in kaart brengen van hun eigen netwerk en het overwegen van een mogelijke JIM. Aan het einde van de lessen kon 94 procent van de jongeren een JIM benoemen.

Voor jongeren op havo/vwo waren drie lessen voor 80 procent van de leerlingen voldoende om een JIM aan te kunnen wijzen.

Binnenkort start JIM met een nieuwe pilot in drie gemeenten in Noord-Limburg, waarbij JIM als onderdeel van het onderwijs op school wordt uitgevoerd.